Eqalukkat ilalisaataasigut misissuiffigineqarneranni silap pissusaanik sunnertissinnaanerat paasineqartoq Saqqummersinneqarfia 10.03.2025
Eqalugaq, issittup imartaani aalisakkat pingaaruteqarnerpaat ilaat, immap sikuanut atalluinnartuusoq silap allanngoriartornerata kingunerisaanik ajornartorsiortitaaleriaannaavoq. Issittup miluumasuisa timmiaasalu eqalugaq pingaarnertut nerisaralugu uumassutigaat, taamaattumillu eqalugaq issittumi uumasoqatigiiaat ataqatigiinnerannut pingaaruteqartorujussuuvoq. Ilisimatusarluni suliap University of Leuven’imit (KU Leuven) nunani tamalaani ilisimatusaqataasunit suleqataaffigineqartup paasinarsisippaa, eqalugaq ilalisaatimigut assigiinngissitaartuusoq, silallu kissakkiartornera pissappat kingunerisinnaasai misissuinermi erseqqarissisinneqarput.
Ilisimatusartut Belgiamit, Canadamit, Nunatsinnit, Islandimit, Norgemit, USAmit Ruslandimit, Sverigemit Tysklandimiillu tassani peqataasut, misissuilluariaatsit nutaaliaasut atorlugit eqalukkat ilalisaataasa assigiinngissitaarnerat misissuiffigaat. Misissuinermi misissugassat issittup qiterpasissuaneersut atorneqarput, ilisimatusarluni umiarsuit sikusiorsinnaasut assigiinngitsut atorlugit taakkua katersorneqarsimapput.
Misissuinerit inernerisa paasinarsisippaat issittup imartaani eqalukkat ilalisaatimikkut assigiinngitsut ikinnerpaamik pingasuusut. Eqalugaqatigiit ataatsit Beaufort’ip imartaaniipput aammalu Chukchi’p imartaaniillutik, tassa Canadap, USA’p Ruslandillu sineriaanni; allat nunatta kitaaniittuupput; pingajuilu sikorsuit akornganni siaruaassimapput, sibiriap sineriaaniit Issittup Imartaanut Europa’p issittortaata avannaata sineriaanut, Islandi tikivillugu. Oqaluttuarisaaneq qiviassagaanni sikorsuit immallu sarfaata eqalugaqatigiiaat ilalisaatimikkut paarlaasseqatigiinnissaannut iluaqutaasarsimapput, taamaasillutillu eqalukkat avatangiisiminnut tulluarsarlutik uumaannarsinnaassusaannut tamanna qitiulluinnarsimavoq.
Taamatulli paarlaasseqatigiittarneq maannakkut ulorianartorsiorpoq. Immap sikua milligaluttuinnarami imaanilu allannguutit kingunerisaannik paarlaasseqatigiilluni ineriartortitsinissaq pinngitsoortissinnaavaa taamaasillunilu eqalukkat uumaannarsinnaassusaat sanngiillisinneqarluni – tamaalillunilu eqalugaqatigiiaat silap pissusiata allanngornerata kingunerinut akiuussinnaassusaat sanngiillisinneqarsinnaassalluni, taamaasillunilu issittumi uumasoqatigiiaat ataqatigiinnerat innarlersinnaassalluni. Issittumi uumasoqatigiiaat ataqatigiiffiat sukkasuumik allanngoriartorpoq uumasut avatangiisiminnut tulluarsarsinnaassusaannik sukkanerujussuarmik allanngortoqalerami. Tamannalu uumaqatigiiaanut aningaasarsiornermullu kinguneqartitsisinnaassaaq, taamaasillunilu issittumi inuiaqatigiit ileqquusumik inooriaasiannut innarliilluni navianartorsiortitsisinnaalissalluni.
Misissuinermi paasissutissat pingaaruteqartut Issittoqarfiup immikkoortuini assigiinngitsuni eqalukkat agguataarsimanerinut attaveqatigiinnerinullu tunngasutigut pingaaruteqartut pissarsiarineqarput, paasissutissallu sunniuteqartumik peqartitsiniarnissamut aqutsiniarnissamullu pingaaruteqarluinnartussaapput.
◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦
Issuaaneq 1 (misissugassanik katersiniarnermi ajornartorsiortitsissutaasimasut, Hauke Flores):
“Issittup sikuata ataani eqalukkat nassaarinissaat ajornarluinnarpasikkaluarput. Suleqataasulli, umiarsuarnilu Polarstern aamma Sikuliaq-mi inuttat sulinerisigut qujanartumik, kilisassutit – ilaatigut assaannarminnik – sikup ataani immap qaavani katersisarnerisa kingunerisaannik avatangiisini peqqarneeqisuni katersorneqarsinnaasarsimapput.”
Issuaaneq 2 (misissuinerit inernerisa kingunissaat, Filip Volckaert):
“Misissuinitta inernerisa takutippaat, eqalukkat Issittup imartaani sumiiffinni assigiinngilluinnartuni qanoq ilalisaatimikkut assigiinngiiaartiginersut. Issittup imartaata sikua ilalisaatit akoorneqartarnissaannut qanoq pingaaruteqarluinnartiginersoq paasineqarpoq ersersinneqarporlu imminnut akoortarnerat allannguutinut akiuussutissaqarnerulersitsisartoq.”
Sukumiinerusumik paasisaqarniaraanni attavigisassaq:
Aalisakkanut Qalerualinnullu Immikkoortortaqarfimmi ilisimatusartoq Henrik Christiansen Oqarasuaat: +299 361200 Email: hech@natur.gl
