Sermersuaq ilisimasamit annerusimavoq Saqqummersinneqarfia 05.09.2024

Takussutissiaq 1. Immap assingani umiarsuarmit RV Tarajoq-mik ingerlaarfiit (qalipaatit erseqqarissut) immap naqqata ilusaa (qalipaatinik assigiinngitsunik immikkoortitigaq). Immap naqqani qaleriiaarnerit narsaamanerillu (qernertut) sermersuup ataani ilusilerneqarsimasuupput, immap naqqani sermip killiffia (qaqortut) nunatta sermersuanit ilusilersorneqarsimasuupput, sermersuup annertunerpaaffiata nalaani taamatut ilusilerneqarsimagamik. Titarnerit nunatta qaarsuata killeqarfii immap naqqani innaannarsuaqarfiupput. Ilisimatuussutsikkut allaaserisami sukumiinerusumik samminnittoqarpoq.
Takussutissiaq 2. Baffin Bugtip avannaatungaani sermersuaqarnerpaaffiata nalaani sermip ataani sullorujussuup inikui ersipput. Aappaluttumik qalipaaserneqarsimasut sermip ataani sullorsuaasimasup killeqarfigisimavai, tikkuussisullu tungujortumik qalipaatillit sermip qanoq ingerlaartarsimanerinik ersersitsipput. Paasissutissat annertunerit saqqummersitamiipput.

Ilisimatusartut Newcastle Universitymeersut nunatsinnilu Pinngortitaleriffimmeersut sermersuup nunarput tamakkerlugu qalleqqasimaneranut tunngasunik paasisaqaqqissimapput. Ukiut 26.500niit 19.000it matuma siornatigut sermersuaq kingullermik annertunerpaagallarami sermersuaq qanoq issimanersoq paasiniarutsigu maanna ilisimalikkat pingaaruteqarluinnarput.  Nunatta kitaata avannaani immap naqqani kinnganikunik misissueqqissaarnermikkut ilisimatusartut nutaanik paasisaqaramik, sermip aannermini ilusilersorsimasai siornatigut naatsorsuutigisaminngarnit allaaneroqisut ilisimaleramikkit (Takussutissiaq 1).

Paasissutissani erserpoq nunatta sermersuata immami nunatta qaarsuata killiffigisaa imaani innarsuaqarfiusoq angulluinnarsimagaluaraa, tassa naatsorsuutigisamit sermersuup killiffia avasinnerusimavoq.  Baffin Bugtip avannaatungaani sermip ataani sullorujussuaq piusimavoq Canadap issittortaani qeqertat akornginit  kuullunilu aniaffiusoq. (Takussutissiaq 2). Sermimi sullorsuup qaatungaa qaarusorujussuaq sermiinnaq tamaaniittoq 1.100 meterinik issussuseqarsimavoq, sermip naqqissimaneri saneraaniittut immap naqqaniissimallutik.

Sermerujussuaq tamaani immami puttasimasoq nunatta sermersuata aalaakkaasuunissaanut pingaaruteqarluinnarsimarpasippoq, sermersuup annertunerpaaffiata nalaani sermersuatta anialluni Baffin Bugtitigut ilanngartornissaa ingalassimatillugu anngunnaveersaartissimarpasimmagu. (Takussutisisaq 2). Tamanna sullorujussuup qaatungaa sermerujussuusoq nakkaammat sermersuatta aakkiartornerulernera pilersimavoq, soorlu ullumikkut takusinnaasatsitut. Paasisat tamakkua paasineqarneri pingaaruteqarluinnartuupput tassami silap allanngoriartornerani sermeqarfiit qanoq sunnerneqassanersut paasineqarsinnaanngormat, siunissamilu sermersuup qanoq ilinissaanut immallu qaffannissaannut periuseqarnissamut ilisimalikkat iluaqutaasussaassammata.

Itsaq sermersuup qanoq issimaneranut paasisaqartoqaannarani misissuinermi immap naqqata ilusaatigut aamma paasisaqartoqarpoq, soorlu immap naqqani ernup kuuffigisimasai sermersuup aannerisa kuuffigisimasaannik ilusilerneqarsimasut ersikkamik. (Takussutissiaq 1) sivikitsumillu sermip ingerlaarfigisimasaa aamma takussutissaqarsimavoq. Paasisat tamakkua ersersippaat sermeqarfiit qanoq allanngoriartorsimanersut, taamaasillutillu silap allanngoriartornera pillugu oqallinnermut pingaaruteqartunik ilisimalikkanik aamma pissarsisoqarmat.

Allaaserisaq tamakkiisumik uani atuarneqarsinnaavoq: Shelf-break glaciation and an extensive ice shelf beyond northwest Greenland at the Last Glacial Maximum – ScienceDirect

 

Sukumiinerusumik paasisaqarniaraanni attavigineqarsinnaavoq:

Ilisimatusartuuneq Diana Krawczyk, Silap Pissusianik Ilisimatusarfik, Pinngortitaleriffik Oqarasuaat: 361200 Email: dikr@natur.gl