Issittumi kulstoffi tungujortoq Saqqummersinneqarfia 15.10.2024
Kulstoffi tungujortoq tassaavoq CO2, imarpissuit uumasoqatigiiaavinik, tassa naasut alliartornerinut immallu naqqani toquliornernut akuliussuunnerminut silaannarsuarmiit peerneqartartoq. Kulstoffip annersaa qaqugumorsuaq kangerluit immallu naqqinut pisarpoq uterteqqinneqarnerlu ajorluni.
Kulstoffi tungujortoq sumi katersorneqartarpa?
Kulstoffi (CO2) ukiumut 10 millioninik tonsinik annertussuseqartoq imarpinnik iineqartarpoq. Silap allanngoriartorneranut tamatuma qanoq annertutigisumik iluaqutaatiginera paasinerussagunarparput ilisarnartunik assersuuteqarutta. Takorluulaariaruk imarpissuit puarujussuusut, silannarsuarmiit CO2 -mik iijoraasut, iijoragaasa annertussusaasa assigiinnarpaat qilalukkat 6,7 milliardtit missaannik amerlassusillit, umimmaat 25 milliardtit imaluunniit aqissit 20 billionit amerlatigisut oqimaaqatigigaat!
Immap sikua allanngoriartorpoq. Sikullu allanngoriartornera ilutigalugu kalaallit inooriaasitoqaat aamma allanngussaaq. Immap sikuani ingerlaarfitoqqat tammarsinnaapput, uumasullu allamut nuunnerisigut naammattooruminnaannerulersinnaallutik. Inuppassuit siunissaq pillugu apersuisaqattaarput. Imaassinnaavorli imarpissuit aaqqiissutaasinnaasut ilaannik peqartut.
Kalaallit Nunaat sermersuaqarami orpippassuaqarnanilu orperujussuaqanngilaq, Kalaallilli Nunaata sineriaa sinerlugu qeqquaqarfissuit imarpiup orpippassuinik taaneqarsinnaasut ipput. Immallu sikua tammarpat immami orpippassuit tamakkua alliartorlutik tamaaniilertussaassapput.
“Kalaalllit Nunaanni immami allannguutit silap allanngoriartorneranik pisut nunarsuup sinneranut sunniuteqarput, Nadescha Zwerschke, suliniummi BlueCea-projektetimi akisussaasuusoq nassuiaavoq. “Kalaallit Nunaata imartaani immap orpippassuisa immap anersaartorsinnaanera pitsaanerulersittussaavaat, tamaattoqarneratalu immami uumasunut iluaqutaaginnarani aamma CO2 -ip piiarneqarneranut iluaqutaasussaavoq. CO2- -mik aniatitsisoqaraluttuinnartillugu tamanna nutaarsiassatsialaavoq tamatsinnut iluaqutaasussaq.”
Narissa Bax, suliniummi BlueCea-projektemi ilisimatusartoq, silap allanngoriartorneranut tunngatillugu immap pingaaruteqartumik sunniuteqarnissaanik ima oqariartuuteqarpoq: “Paasiniarsaraarput kulstoffi, immap orpippassuinit iijorarneqartartoq sivisoorsuarmik uninngatinneqartarnersoq. Tassami immap naqqanut kivigaangami qallersorneqaraangamilu aatsaat uninngasinnaasarami.” Kalaallit Nunaata kujammut kangiatungaani kangerluit misissuiffigaagut, tassa immap naqqani sineriammit ungasissumiittumi aammalu sinerissamiittut missuiffigaagut, paaserusukkatsigumi kulstoffi tungujortoq qeqqussaniileraangami susarnersoq.”
“Ilisimatusarluta paasisatta inunnit pisariaqartitsinerpaanit atorneqarnissaat qulakkeerusoqaarput. Neriuppugullu imaani qeqquaqarfiit illersorneqarlutillu naleqartinneqarnissaat pillugu aalajangiisoqarnissaanut paasisagut ilitsersuutaajumaartut, taamaasillutillu kalaallinut inuiaqatigiinnut iluaqutaallutillu naleqarumaartut,” Nadescha Zwerschke aammalu Narissa Bax erseqqissaapput. Ilisimatusarfigisartik nassuiaateqarfigilluarusullugu BlueCea Visuel Knowledge peqatigalugu paasissutissanik ilusilersuisimapput taasaminnik “Issittoqarfinni kulstofi tungujortoq” naqitallu kalaallisut, qallunaatut tuluttullu suliarineqarput
Plakati pdf’nngortitaq aasinnaavat UGGUUNA
