Ukiumoortumik nalunaarutit
Ukiumoortumik nalunaarut 2020
Ukioq 2020 eqqaamaneqartuaannartussaavoq Covid 19-ip tuniluuffissuatut. Nappaalanersuup inuiaqatigiinni tamani sunniutai annertuupilorujussuupput, sumilu tamaniiffigisimasaani
eqqugarisimasai qaqugorsuarmut katattussaanngitsunik ersiuteqarput, Pinngortitaleriffillumi minitaanngilaq. Matusinerit, angalaniarnerni killilersuutit, mattusimatitsinerit mattusimanissamillu piumasaqaatinik malinnaaneq, tamarmik suliffeqarfimmik ingerlatsinermi toqqaannartumik sunniisimapput, pingaartumik nunatta avataaneerlutik piffissami killiligaasumi ilisimatusariartortartut aammalumi suleqatigisartakkat tikeraartorineqartussaagaluartut tamarmik takkutinngitsoorput, nunarsuaq tamakkerlugu nappaammik tuniluunnersuaqarmat. Tamakkumi tamarmik susoqartitsisuusussaagaluartut aningaasanillu isertitsissutaasussaagaluartut pinngitsoorput. Illua-tungaanilu sulinermut atatillugu angalanerpassuit videokkoorutinik iluaqutserluni aallanngikkaluarluni peqataaffigineqartalernerat, ataatsimeeqataaffissarpassuaraluanullu naaggaaginnartariaqarsimanerit piffissamik aningaasarpassuarnillumi sipaaruteqartitsisimapput. Nappaalanersuaqarnera qaangiutiimileriarpat suleriaatsinik allanngoqqittussaanngitsumik allannguuteqartitsimanissaa qularisassaanngitsumik takulernissaa ilimanarluinnarpoq.
Unamminartorpassuit nutaarpassuit aqqusaareerlugit, taamaattoq Pinngortitaleriffiup misissuiffigisassatut pilersaaruteqarfigisami amerlanerpaartaat ingerlassinnaasimavai. Sinerissap avataani aalisakkanik misissuinerit unamminartoqaraluaqisoq naammassineqarput, tassami umiarsuarmik misissuummik amigaateqarneq peqqutaalluni misissuutissamik nunanit allaniit Pinngortitaleriffik attartortariaqarsimavoq.
Pingaartumik nunanit allanit takkullutik maanga ilinniariartortunut ukioq kingulleq immikkorluinnaq erloqinartorsiorfiuvoq. Taamaakkaluartorlisoraarummeernerit tamarmik ingerlanneqarsinnaasimapput, Pinngortitaleriffik attaveqatigiittarnikkut ungasianiillu ilinniartitsisinnaanernik inissaqartitsinertigullu atortorissaarallartillugu. Aamma sulisut maaniikkallartillugit ilisimatusariartortartut misissuiffissaminnut aammalu misissuinissaminni atortussaminnik aallerfissaannut apuussinnaanissaat aqqutissiuunneqartarputtaaq.
Tamakku tamarmik takutippaat ilisimatusarfeqarfiup Pinngortitaleriffittut ittup maani angerlarsimaffeqartullusooq maniinnerata nunarsuarmioqatiguttaaq eqqarsaatigalugit qanoq iluaqutaatiginera – tamanna Arctic Hub-imik (IAH – International Arctic Hub) – issittumi ilisimatusarnerit eqiteruffiat – 2020-mi pilersitsinikkut suli malunnarnerulissaaq. Taama ittumik pilersitsineq Pinngortitaleriffimmiit iluarisimaarlugu tikilluaqquneqarpoq.
Pinngortitaleriffimmi ilisimatuussutsikkut allaaserisanik pitsaasunik suliaqarneq 2020-mi coronamit annerusumik eqqugaanani ingerlaannarpoq. Atuagaq kusanartoq “Nuup Kangerlua 2020-mi saqqummerpoq, taannalu Silap Pissusianik Ilisimatusarfeqarfiup ukiunik qulinngortorsiorluni 2019-imi malunnartitsineranut atatillugu saqqummersitaalluni.
Suliffeqarfitsinni siorna pisuni nuannaarutissaanerpaaq pivoq Pinngortitaleriffiup ilisimatuussutsikkut umiarsuassaa, imaani misissuutissaq, Spaniami umiarsualiorfimmiit imaanut septemberimi singinneqarmat. Covid-imik pisut peqqutaallutik umiarsualiorneq pilersaarutaasunit kinguaattooruteqarpoq, umiarsuullu aasaq 2021-mi naammassilluni tunniunneqarnissaa naatsorsuutaavoq. Umiarsuartaassaq inuiaqatigiit ingerlatitaanerannut sunniuteqartorujussuussaaq, Kalaallit Nunaatami imartaani pisuussutit uumassusillit ilisimatuussutsikkut misissuiffigiinnarnagit aamma allanit iluaqutigineqarnissaat naatsorsuutiginarmat. Naalagaaffiit Peqatigiit, FN-ip, imaani ilisimatusarnernut ukiut qulerititai (2021 – 2030) aallarteqqammerput, umiarsuassarsuullu aamma issittumi imartanik misissuinernut ikorfartuuta anissaa naatsorsuutiginarluinnarpoq.
Klaus Nygaard
Pisortaaneq
