Arferit alutornartumik nereriaaseqarnerat paasisaqarfigalugu Saqqummersinneqarfia 13.07.2010
Qipoqqaat qanoq qanorlu akulikitsigisumik nereriaaseqarnerat ilisimatusartartunit paasisaqarfigineqarpoq. Uumasorujussuit taakku silap pissusiata ataqatigiinneranut tunngatillugu naatsorsuusiortarnernut taamaalillutik ilanngunneqarsinnaanng
Aallarsarpoq. Qipoqqaq inuulluaqqusillunilusooq sarpigaappoq. Sarpissuata issariarnertullusooq aalajaatsigaluni nikeriartarnerata arfersuaq takorannersumik itinersualiartippaa. Aatsaannarluni immap uumasuarai aalisagaaraalu sumik isumanngilluinnartut qimaariarfissaarutiinnarlugit oqummiussorpai. Allerorsua aasanna aasanna erniinnarlu ipummerpoq imarsuaq uumasuarartalik 30 tonsinik oqimaatsigisoq qanermioralugu. Arfersuaq 60 tonsinik oqimaassusilik sarpissuani iluaqutsiullugu itinersuarmut suli ingerlaartuarpoq, tasamani naqitsinersuaq assorlugulusooq.
Ingerlaajutigaluni nerineq
Arferit takorannersumik nereriaaseqarnerisa professor Peter Teglberg Madsen Institut for Bioscience, Aarhus Universitet, qasserpassuariarluni “itinersualiartissimavaa”. Maanna taanna suleqatiginilu Malene Juul Simon Pinngortitaleriffimmeersoq Nuup Kangerluani misissuinerminnit paasisanik nutaanik saqqummiusseqqammerput tasamani itinersuarmi maannamut ilimagisaasimasunik akiumuisunillusooq. – Arferit neriniartaasiat misissuiffigaarput. Misissukkatta takutippaat arferit neriniarnerminni 30 tonsinilluunniit qanermioqaraluartillutik ingerlaaginnartartut. Tamaattoqarsinnaanera tupinnarluinnarpoq, tassami allerorsuiluunniit uukkaanneq ajormata, Peter Teglberg Madsen oqaluttuarpoq. Siornatigut ilimagisaasumit, tassalu arferit neriniarnerminni uninngasarsimanissaat, eqqunngilluinnarpoq. Uninngasassagaluarunimmi aamma nukippassuarnik atuisassagaluarput, taakkumi nerisassanik amerlanerusunik pissarsinissamut atorneqarnissaat pisariaqarneraaq.
Atortorissaarutit pissusilersuutaannik paasinarsititsipput
Arfeq nillikaannermini aqqaqqinnginnermi anersaarpoq. Nillikaannerminili kisimiinngilaq. Tunuaniipput ilisimatusartut mianersoqalutik umiatsiaarannguamik malersuisut. Umiatsiaaqqamiit arfeq atortorissaarutitalimmik uuttortaatitalimmillu nalunaaqutserniarpaat. Taanna arferup tunuanut milluguttartumillusooq atortulimmik ikkutissavaat. Taassuma arferup pissusilersuutigisai uagut umiatsiap sinaaniit malinnaaffigisinnaanngisavut arajutsissanngilai. – Arferit aqqaamatillutik neriniarnerminni pissusilersuutigisartagaat siusinnerusukkut ilisimaneqarsimanngillat. Atortorissaarutit siuarsimaqisut arferit ingerlaarnerisa takissusiannik aammalu qaqugukkut aatsartarnerinik ipummertarnerinillu nalunaarsuisarput, Malene Juul Simon nassuiaavoq.
Arferit naatsorsuusiornerii ilanngunneqarsinnaanngorput
Arferit 8 minutsit missaanni aqqaamasarput, ilisimatusarnerillu takutippaat aqqaamanermi ataatsimi tallimariarlutik neriniarnissartik angumerisinnaasaraat. Issittumi silap pissusaata allanngoriartorneranut uumassuseqassutsip ataqatigiinnerata naleqqussartarnerata paasisaqarfiginerunissaanut arferit naatsorsuusiortarnernut ilanngunneqarnissaannut misissuinerit pineqartut pingaaruteqarput. – Kiisortut angisuut qanoq annertutigisumik ilanngartuutaasarnerat kiisalu suut tamarmik tapertariinnerannut ilapittuutaasarnerinik paasisaqarnerunissamut alloriarneq una siulliuvoq. Tassami Issittumi silap pissusiata allanngoriartornerani uumassusillit qanoq sunnerneqartarnerisa paasisaqarfiginiarnerini uumasoqatigiit nerisareqatigiinneranni kiisortut qullasinnerpaami inissisimasut sunniutaasa naatsorsuusiornernut ilanngunneqarnissaat pingaartorujussuuvoq, Peter Teglberg Madsen oqarpoq.
Issittumi uumassussuseqassutsip ataqatigiinnera eqqarsaatigalugu qipoqqaat amerlassusiat aqqaamanermilu ataatsimi qanoq nerisaqartigisarnerat ilisimaneqareerpoq. Misissuinerillu nutaat iluaqutsiullugit qanoq nerikulaartiginerat itinersuarmilu nereriaaseqarnerannut tunngassuteqartunik paasisaqarnerunissaq qaninnerulerpoq. Imatut paasillugu, silap pissusiata allanngoriartornerata uumasoqatigiit ataqatigiinnerannut sunniutigisinnaasaanik naatsorsuusiorluni siulittuuteqarniarnerni paasissutissat nutaat pissarsiarineqartut iluaqutigineqartussaapput. Asseq: Malene J. Simon
Allattoq: Camilla Nissen Toftdal, Institut for Bioscience
Attavissat: Ilisimatusartartoq, seniorforsker, Malene Juul Simon, Pinngortitaleriffik, masi@remove-this.natur.gl, 361200 imal. 583933
Professor Peter Teglberg Madsen, Zoofysiologi, Institut for Bioscience, Aarhus Universitet, peter.madsen@remove-this.biology.au.dk, +45 87156501 / +45 51778771
