Nunatta avannaani upernaajunerani appanniartitsinissaq appanut nunatsinneersunut ajoqusiissaaq Saqqummersinneqarfia 07.03.2017
“Upernavimmi Uummannamilu upernaakkut appanniarsinnaatitsilerneq, Timmissat pillugit Nalunaarutip 2009-meersup atuutilernerata kingorna, Kalaallit Nunaanni appaqassutsimut tamarmiusumut ajornerusumik kinguneqassaaq”.
Pinngortitaleriffimmeersut Timmissat pillugit Nalunaarutip nr. 1, 5. januar 2017-imeersoq naapertorlugu aqutsiveqarfimmi Upernavik-Uummannami upernaajunerani appanniarsinnaatitaanerup ammaassivigeqqinneqarneranut atatillugu Naalakkersuisunut allakkiaat taama naaneqarpoq. Allakkiakkut Pinngortitaleriffimmeersut Naalakkersuisunut ilisimatitsissutigaat Upernaviup pigisaaniittut appat ineqarfii killiffimmikkut aarlerinartorsioreeqisut upernaakkut appanniarsinnaatitsinerup ammaateqqinneragut suli ikileriaateqaqqinnissaannut periarfissaq angisoorujussuanngussammat.
Nunatsinni appat ineqarfii aalaakkaasumik imaluunniit amerliartorfiullutik killiffeqartut taamaallaat Qaanaap pigisaani amiakkuulerput. Nunattali sinnerani appat ineqarfii 14-iusut appaarunnissamik imaluunniit ikiliartorfioqalutik aarlerinartorsiorput. Appat Nunatsinni piaqqisartut 77 %-ii Qaanaap pigisaani piaqqiortarput, appaqarfiillu tamakkiisumik isiginiarlugit annerpaat tulleraat Upernaviup pigisaa – tamaani appat Nunatsinni piaqqisartut katillugit 19 %-ii piaqqiortarmata.
Appat Upernaviup pigisaaniittartut ajornartorsioqaat
“Upernaviup avannaani ineqarfiit amiakkuulersut Apparsuit Kippakullu appai 1990-ikkut ingerlalerneriniit katillugit 46 %-it missaanni ikileriarsimapput, Upernaviulli kujataatungaani ineqarfinni appat ukiuni taakkunanissaaq katillugit 74 %-it missaannik ikileriaateqarsimallutik. Upernaviup kujataatungaaniittut appat ineqarfii allat marluk 2003-minngaanniilli appaarutivissimapput, allat marluk ima appaarussimatigalutik allaat appaarutivinnissaat aarlerinarluni. Taamaattumik nalunaarummi aalajangersagaq §8, imm. 6 naapertorlugu piffissami 15. apriilimiit 15. maaji tikillugu ukiormanna upernaajunerani appanniartoqarsinnaanissaa appat taavaniittartut suli ikileriaateqangaarnerunissaannik qularutissaanngivissumik kinguneqarataannaavoq, Pinngortitaleriffimmi seniorforsker Flemming Ravn Markel nassuiaavoq.
Timmissat pillugit nalunaarut 2001-imeersoq timmissat illersugaannerinik sukateriffigineqarujussuareerne-rata kingornaniit Pinngortitaleriffimmeersut timmissat piaqqiornerisa nalaani aammalu piffissaq piaqqiffissaat sioqqullugumiit eqqissisimatinneqarnissaannik tunngaviusumik maleruagassaqarnissaq siunnersuutigisarsimavaat. Tamanna akuersaarneqarluni taamanerniilli piaqqiornialerneranniit eqqissisimatinneqartarsimapput, tamannali tassa maanna Naalakkersuisuniit allanngortinneqarpoq aqutsiveqarfimmi Upernavik-Uummannami upernaajunerani appanniarsinnaaneq ammaateqqinneqarmat.
Kalaallit Nunaata kitaata imartaani ukiuunerani appanniartarneq sukateriffigeqqinneqarsimagaluartoq, taamaattoq aqutsiveqarfimmi Upernavik-Uummannami appattarineqartartunik tamanna nalimmassaataanavianngilaq. Tassami kitaata imartaani ukiuunerani appattarineqartartut amerlanerpaartaat nunanit allaneersuusarmata Svalbardimit, Islandimit aammalu Canadameersuusarlutik. Peqatigisaanik Svalbardimi Islandimilu appat ikiliartupiloorput, taamaattumillu Kalaallit Nunaata kitaata imartaani appanniartarnernik sukatereqqinnera taakkununnga tunngatillugu iluaqutaassaaq, kisiannili appanut Nunatsinni piaqqisartunut annikitsuinnarmik iluaqutaassalluni.
Qaanaap pigisaani appanniarsinnaaneq immikkut akuersissutigineqarpoq
Qaanaamullu tunngatillugu timmissat pillugit biologit suinnersuinerat allaaneruvoq. Taavunga tunngatillugu biologit isumaqarput appat piniagaasinnaanerat immikkut ittumik akuersissutigineqarsinnaasoq, tassami taavani appat piaqqisartut amerliartunngikkunik aalaakkaasumik inissisimammata. Tunngavilersuutigineqartoq alla tassaavoq taavani piniartut amerlavallaanngimmata aammalu appat ineqarfii inoqarfinniit ungasissumiimmata.
Itinerusumik paasisaqarusunnermi saaffigisassaq:
Miluumasunut Timmissanullu Immikkoortortaqarfimmi seniorforsker, Flemming Ravn Merkel, email: flme@natur.gl oqarasuaat +45 3078 3173.
