Silap pissusiata allanngornera nannunut sunniuteqarpoq Saqqummersinneqarfia 22.08.2013
Allattoq: EmKr / PeMi
Nunatsinni tusagassiuutini saqqummiunneqarpoq Kalaallit Nunaata eqqaaniittut nannut silap pissusiata allanngorneranit sunnerneqarpallaarsorinanngitsut. Saqqummiussanut tunulequtaavoq nanoq ataaseq toquinnarsimasoq Svalbardip eqqaani nassaarineqarsimasoq – qularnanngivissumik perlersimalluni.
Pineqartumut tunngatillugu oqaaseqaatinut ilanngullugu tunngavilersuutigineqarpoq nannut Kalaallit Nunaata eqqaaniittut silap pissusiata allanngoriartorneranit sunnersimaneqarpallaanngitsut. Pinngortitaleriffiup matumuuna erseqqissaatigissavaa nannut Kalaallit Nunaata eqqaaniittut silap pissusiata allanngoriartorneranit annertuumik sunnersimaneqarmata. Sunniutit Issittoq tamaat isiginiarlugu assigiinngiiaartuunissaat ilimagineqarpoq. Svalbardip Kalaallit Nunaatalu eqqaaniittut nanoqatigiiaat oqaluttuarisaaneq qiviarlugu assigiinngitsumik ineriartorsimapput. Nannut nunatta eqqaaniittut piniagaasarput, Svalbardimilu piniagaanikuunatik. Tamaattoqarnera nannut namminneerlutik toquinnartarnerannut sunniuteqartorujussuuvoq, aamma amerlassusiannut aammalu uumaniarnerminni atugaasa qanoq ittuunerinut.
Uumasoqatigiiaat suulluunniit sivisuumik piniarneqanngikkaangamik ima amerlatigisinnaalersarput nerisassalerngusaanneq allanillu iluaqutissalerngusaanneq pilersarluni. Taamaattoqartillugu naatsorsuutigisariaqarpoq perlertoqartarnera peqqutaalluni toquinnartartut amerleriarnissaat. Nannut nunatta eqqaaniittut piniagaanerminnit silallu pissusiata allanngorneranit sunnersimaneqarput.
Baffin Bugtimi Davis Strædemilu ukiuni kingulliunerusuni paasineqarpoq nannut uumaniarnerminni atugarisaat ajorseriarsimasut. Imaassinnaavoq Davis Strædemi nannut amerlisimasut, taamaalillunilu uumaniarlutik unamminerat sakkortusisimasoq imaluunniit tamaani sikuunikinnerusalernera peqqutaalluni atugarliornerulersimasinnaapput. Ilisimatusartartut naliliipput nannut Baffin Bugtimiittartut sanigornerusimanerat sikuunikinnerusalerneranik peqquteqartoq. Piniartut arlallit tamatunnga isumaqataapput, tamanna nannunniartartut akornanni apersuilluni misissuinermittaaq ersersinneqarpoq. Piniartut isumaqarput sikuunikinnerusalermat nannut nerisassaalatsinerulersimasut taamaalillunilu uumaniapiloornerulersimasut.
Misissuinerit ingerlanneqartut
Pinngortitaleriffik nannut pillugit ilisimatusarnernik ingerlataqarpoq ilisimatusartartut Canadameersut, Norgemeersut, USA-meersut, Danmarkimeersut kiisalu piniartut Nunavumeersut nunatsinneersullu suleqatigalugit. Nannunut tunngatillugu massakkut ingerlassanit pingaarnerpaaq tassaavoq nannut Baffin Bugtimiittut Kane Basinimiittullu (Qaanaap eqqaaniittoq) kisinneqarnerat. Canadap Kalaallit Nunaatalu nannut pillugit ilisimatuussutsikkut ataatsimiititaliaata nannut pillugit ilisimatuussutsikkut siunnersuineq nutarterniarlugu nannunik amerlassusiliisimanerit nutarteqqusimavai. Ilisimatuussutsikkut siunnersuineq kingulleq 1990-ikkunneersuuvoq. Taamaakkaluartorli naatsorsuinerit paasinarsisippaat Canadap Kalaallit Nunaatalu katillugit nannuttarisartagaat amerlavallaartut. Nannut Baffin Bugtimiittut Kane Basinimiittullu nunatta Nunavullu akornanni ingerlaartuartuupput. Tamaani nannut pillugit ilisimatuussutsikkut siunnersuineq tulleq 2014-ip ingerlanerani naammassissangatinneqarpoq.
Pinngortitaleriffiup misissuinerini aamma isiginiarneqarput nannut nikerartaasiat imaani sikusarneranut sanilliullugittaaq. Misissuinerni tamakkunani siunertaavoq takussutissiussallugu nannut sumiiffigisartagaat pingaarutillit, tamakkumi uuliamik mingutsitsisoqassagaluarpat mianernarsinnaassammata aammalumi silap pissusiata allanngornerata nannunut sunniutigisinnaasai paasisaqarfiginiarlugit. Misissuinerit tamakku suli naammassivinngikkaluartut nalunaarusiat arlallit naammassineqarsimalereerput sulili arlallit naammassineqartussaapput. Nalunaarusiat taakku ilaanni uppernarsineqarpoq nannut nunatta kitaata avannaani uumaniarnerminni atugarliornerulersimasut. Taamaammat nannut pillugit misissuiuarnissat Pinngortitaleriffimmit pingaartinneqarput, aamma silap pissusiata allanngornerata nannunut kingunerisinnaasai eqqarsaatigalugit.
Itinerusumik paasisaqarusunnermi saaffigisassaq:
Miluumasunut Timmissanullu Immikkoortortami pisortaq Fernando Ugarte oqarasuaat 361200 imal. FeUg@natur.gl
