Uumasut ingerlaartartut pillugit nittartagaq nutaaq – niki.gl Saqqummersinneqarfia 19.10.2015
Qilalukkat qernertat 2000 meterit tikillugit itissusilimmut aqqartarput, imeqqutaallat ukiut tamaasa 71.000 km-inik isorartussusilimmut ingerlaartarput, issittullu appai ukiut tamaasa Tunup avannaaniit Newfoundlimut aqqutimik annersaani nalullutik ingerlaartarput. Paasisat pissanganartut ilaatigut tamakkuupput uumasut ingerlaartarneri pillugit nittartakkami nutaami – niki.gl-imi – pingaartumik uumasut Kalaallit Nunaanni eqqaanilu nikittarnerannik sammisaqarfiusumi atuarneqarsinnaapput.
Atortorissaarutitigut ineriartorneq ilutigalugu ilisimatusartartut uumasut ingerlaartarnerinik paasisaqarnerusinnaalernikuuppuut, teknikki iluaqutigalugu siornatigorniit tamatigoornerusunik paasissutissanik pissarsisinnaanngornikuullutik. Soorlu assersuutigalugu qilalukkat qernertat amerlasuutigut tikikkuminaatsutigoortarput, aallakaatitsissutinilli ikkussiviginerisigut qilallukkat sukkoqquuttarnerat qanorlu ititigisumut aqqartarnerat kisiisa paasisaqarfigiinnanngilagut, aammali aqqarsimatillutik qanoq akulikitsigisumik nerisarnerat paasisaqarfigineqarnikuulluni.
“Aallakaatitsissutit qaammataasatigoortut, dataloggerit aallakaatitissutillu elektroniskiusut allat iluaqutigalugit paasissutissat pissarsiarisinnaalikkavut ajasoornaannarput”, ilisimatusartartoq Flemming Ravn Merkel, Aarhus Universitetimeersuullunilu Nuummi Pinngortitaleriffimmeersoq oqarpoq.
Biologit uumasoqatigiiaat assigiinngitsut qanoq atsigisumik piniarfigineqarnissaat nalilersortussanngoraangassuk paasissutissat sukumiilluinnartut nalitoorujussuusarput. Nittartagaq nutaaq niki.gl atorlugu ilisimasat nutaat sumiiffik ataaseq atorlugu saqqummiunneqarsinnaalissapput, inatsisinik atortitsiniartunut allanullu uumasut ingerlaartarnerinik soqutigisalinnut tamanut nuannaarutaasumik.
Nittartagaq Aarhus Universitet-ip, Pinngortitaleriffiup Kalaallit Nunaannilu Namminersorlutik Oqartussat suleqatigiinnerisigut piviusunngorpoq. Qupperneq uumasoqatigiinnut killilimmik amerlassusilinnut tunngagallarpoq, sammineqartartulli allaaserineqartartullu amerliartortuarnissaat siunertaavoq.
Soqutiginnivissunut suli itinerusumik ingerlaqqinnissamut periarfissaqarpoq. Nunami immamilu uumasut miluumasut timmissallu imarmiut 1990-ikkut aallartinneranniilli ullumimut Kalaallit Nunaanni elektroniskiusumik nalunaaqutsersorneqarsimasut pillugit nittarttakkami sukumiisumik takussutissaqarpoq. Uumasoqatiginnik uumasoqatigiiaanilluunniit aalajangersimasunik ujaasisoqarsinnaavoq, ilisimatusartartoq misissuisuusimasoq pillugu paasissutissanik ujaasisoqarsinnaavoq, misissuisimanerillu pillugit itisilerilluni allakkianut innersuussutinik pissarsisoqarsinnaalluni.
Itinerusumik paasisaqarusunnermi saaffigisassaq:
Seniorforsker Flemming Merkel oqarasuaat +45 3078 3173 imaluunniit email: frm@bios.au.dk
