Nunatta aningaasatigut iluaqutigisassaanik immap naqqanik assiliortoqaleruttorpoq Saqqummersinneqarfia 14.12.2021
Nunatta naqqata assiliorneqarnera ikkussortakkatullusooq katiternissaanut ikkutassaq siulleq piareertutut oqaatigineqarsinnaalerpoq. Ikkussortakkatut ikkutassatut taaneqarsinnaasoq taanna 30×20 km-iuvoq, tassa katillugu 600 km2-tut annertussuseqarluni, Qeqertarsuup Tunuani Kitsissuarsuit avataanniippoq. Tamannalu ilisimatusartartut Pinngortitaleriffimminngaaneersut, Kalaallit Nunaata aammalu Danmarkip nunap sannaanik misissuisarfianeersut, (GEUS), DTU Aqua-meersut aammalu Tuluit Nunaanni Zoological Institute of London-imeersut immap naqqa assiliorsimavaat misissuiffigeqqissaarlugulu. Pinngortitaleriffiup taamatut misissuinernik ingerlatseqqaarnera pillugu qanittukkut ilisimatuussutsikkut allaaserinnittarfimmi ‘American Geophysical Union, Journal of Geophysical Research: Oceans’-imi saqqummersinneqarput.
”Sumiiffik annikitsoq misissuiffiginiarlugu toqqarsimavarput (allaaserisap ataani assitaliussap iluani sinilikkamiittoq takuneqarsinnaavoq) tassa immap naqqa tamakkiisumik assiliorneqarsimasoq immallu sarfaasa ingerlaasaat nalunaarsorneqarsimasut takuneqarsinnaapput. Sumiiffik tamanna imaani assigiinngiiaartorujussuarnik uumasorpassuaqarpoq, ilaat qaqutigoortorujussuugamik eriagisariaqartutut immikkut nalilerneqarlutik. Sumiiffik sukumiisorujussuarmik assiliorfigaarput – nikingassusia taamaallaat 1 meterip iluaniittarluni – multibeam-ekkolodit imaanilu assilisat kiisalu immap naqqani tigulaariffigisatsinnik ilasarlugit suliaraagut. Siullermeerutaasumik immap naqqani uumasut uumaffigisaallu nalunaarsorpagut”, Suliniummik aqutsisoq ilisimatusartartoq Diana Krawczyk Pinngortitaleriffimmeersoq taamak oqaluttuarpoq.
Multibeam-ekkolodit immap naqqanut maligaasanik nassitsisarput, immallu naqqaniit uterneri arlalinneersut tigooraqqittarpaat. Taamaasilluni immap naqqata qattunerasaartumik ilusai qanorlu issusai tamaasa ersersinneqartarput (topografi) – assersuutigalugu naqqa aqitsuunersoq manngersuunersorluunniit takuneqarsinnaasarpoq. (takujuk asseq 1).
Ilisimatusartartut uumasut immap naqqaniittartut uumaffigisartagaat tallimat uumassuseqarfiillu pingaaruteqarluinnartut marluk paasisaqarfigaat nalunaarsorlugillu (asseq 1): Sumiiffik A), uumasut ujaqqanut manngorsunullu nippussuuttartut, soorlu immap pupii, koral’it aqitsut aammalu qituperaat (asseq 2), sumiiffik B assersuuteqarfigissagaanni, raajaqarfiit quperlullu takisuut marraasannerusut najortagaraat.
Asseq 2. Uumasoqarfik A, qituperaat qaarsorasaartumi naasimasut. Assiliisoq: David Blockley
Immap naqqata assiliorneqarnera ullumikkut pinngitsoorneqarsinnaanngilaq
Pinngortitaleriffiup ukiut sisamat matuma siornatigut multibeam-ekkolodimik peqalerpoq, taamaattumillu immap naqqata assiliorneqarnera aatsaat aallartisaleruttorpaa. Suliaq sivisuumik suliassaavoq. Nunattalu imartaa angisoorujussuuvoq, immallu naqqata assiliarineqarnera siunissami ingerlanneqaannarallartussaavoq.
Immap naqqata assiliarineqarneri inuiaqatigiinni pisariaqartinneqaqaat. Aalisarnerullu tungaatigut paasissutissat immap naqqaneersut pingaaruteqartorujussuupput, soorlu aalisarnerup tungaatigut saattuarniartarnerullu tungaatigut MSC-mik ilisarnaatilersuinissat pingaaruteqaqaat. MSC-mimmi allagartaqanngikkaanni aalisakkanik nunanut allanut tuniniaanissaq ullumikkut ajornarluinnangajakkami.
”Kalaallit Nunaanni immameersunik aningaasarsiornissamut uumasut uumaffiisa nalunaarsorneqarnissaat ingerlatsinissamut naleqartorujussuupput. Aalisarnerup aningaasarsiutigineqarnerani uumasoqarfiit nalunaarsorneqarsimaneri iluaqutigineqartorujussuusussaapput, aalisarneq annertusarneqarsinnaasarami, uumasoqarfiit eriagisassat illersuutigalugit, taamaaliornikkut sivisoorsuarmik piujuartitsisumillu Kalaallit Nunaata imartaani pisuussutaasut atorluarneqarsinnaasuassagamik.”, ilisimatusartartoq Diana Krawczyk nassuaavoq.
Qeqertarsuup Tunuani immap naqqata assiliorfissartaa annertoorsuaq tulliuttoq ilisimatusartartut piareersaleruttorpaat, ilisimatusartartullu taamatut kittaarillutik, sumiiffikkuutaartumik immap assilioqattaassapput – soorlulimi ikkussortagarujussuup ikkutassartai ataasiakkaarlugillusooq suliarisassallugit, ikkussortagarlusooq kingulleq suliarineqareeriarpat imarujussuaq Kalaallit Nunaata avataaniittoq itissusilersorlugu maniilanerilu ersitsillugit suliarineqartussaassapput.
Sukumiinerusumik paasisaqartoqarniaraanni atuarneqarsinnaasoq uaniippoq:
Sukumiinerusumik paasisaqarniaraanni attavissaavoq:
Ilisimatusartartoq Diana Krawczyk, Pinngortitaleriffik oqarasuaat: 36 12 00 Email: dikr@natur.gl
