Arferit imaanilu timmissat Davis Strædemi Saqqummersinneqarfia 29.10.2009

Davis Strædemi arfernut timmissanullu imarmiunut tunngatillugu ilisimasat nutaat

Baffin Bugtenimi Davis Strædemilu timmissat imarmiut miluumasullu imarmiut ukiakkut ingerlaalerneranni siullermeerlutumik kisinneqarput.

Ilisimatuut pinngortitaleriffimmeersut Danmarks Miljøundersøgelser (DMU)-meersut suleqatigiillutik septemberimi timmisartumiit umiarsuarmiillu annertuumik kisitsinerit ingerlappaat. Canadian Wildlife Service misissuinerni aamma ilaavoq.

Misissuinerit ingerlanneqarput uumasut imaannarmi agguataarsimanerannut tunngatillugu ilisimasanik nutaanik katersinissaq siunertaralugu. Ilisimasat taakkua tunuliaqutaasunik annertuumik misissuinissamut pilersaarummut ilanngunneqarput, misissuinerillu inerneri tamaani uuliasiulerumaarnermut atatillugu avatangiisinik nalilersuinermut atugassaapput. Misissuinerit uuliasioqatigiiffinnit ujarlernissamut akuerineqarsimasunit aningaasalersorneqarput aningaasallu Nuummi Aatsitassarsiornermut Pisortaqarfimmit agguataarneqaraput.

Canadamut minnissamut akuerineqarput

Twin Otter Air Greenlandimeersoq assiliivinnik atortunillu elektroniskiusunik atortulersugaq alaatsinaattunillu sisamanik ilaasulik atorneqarpoq. Timmiffissat aalajangersimasut kangimut-kimmut sammisut Kalaallit Nunaata Nunavullu (Canada) akornanniittut Sisimiuniit Nuussuup tungaanut timmiffigineqarput. Timmiffissat taamaattut tannersaat 650 km sinnerlugit takissuseqarput ingerlaarfigineqarsinnaallutillu Canadami pisortat timmisartoq Clyde River-imut Qikiqtarjuarmullu minnissaanut akuerisimammassuk.

”Timmisartumiit imartarujussuit apparpassuallit appaliarsuppassuallillu takusinnaavagut”, Pinngortitaleriffimmi ilisimatooq Lars Maltha Rasmussen oqarpoq.”Appat piaqqatik suli timmineq sapersut ilagalugit augustusip naalernerani piaqqiorfitsik qimakkaangamikku tingissanatik immakkut nalullutik ingerlaalersarput. Taamatut ingerlaartut ilaannut paasissutissanik peqarpugut qaammataasanut aallakaatitsisartunik nalunaaqutsigaasimammata malittarisinnaagatsigit.”

Arferpassuit ataatsimoortut takuneqarput

Rikke Guldborg Hansenip, Pinngortitaleriffik, timmisartornermi arfernik takusarpassuaqarneq nuannaarutigaa: ”Naak silagittuaannanngikkaluartoq iluatitsisimavugut timmisartornerit amerlanersaanni sila eqqorluartarsimagatsigu. Ilaatigut niisarnat Baffin Bugtenimi imaannarmi takuagut, siornatigut takuffigineqarsimaneranik takussutissaqanngitsumi aammalu iluatitsilluta qilalukkat qernertarparujussuit 350-it 500-illu akornanniittut ataatsimoortut Canadap sineriaanut qanittumi takuagut.” Arfiviit, arferit pingaarutillit ilaat, ukuiup taamaalinerani Canadami Niginganiq (Isabella Bay)-miittarput. Taanna nunarsuarmi siullersaalluni arfivinnut eqqissisimatitsiviusoq oqaatigineqarsinnaavoq. ”Minnerpaamik arfiviit 50-it iterlammi timmisartumik 20 minutsini ingerlaarnitsinni takuagut,” Rikke Guldborg Hansen oqarpoq.

Umiarsuarmit immamut ilisimatusaammiit aamma misissuineqarpoq

Tamaani aamma, timmisartumik misissuinerup nalaani ilisimatuut umiarsuarmik immamut misissuummik immap uumasuinik misissuineqarlunilu timmissanik kisitsineqarpoq. Taakkua ilisimatuunit DMU-meersunit islandimiut ilisimatuuisa umiarsuaat R/V Bjarni Sæmundsson atorlugu ingerlanneqarput. Angalanermi tassani pisortaasup Doris Schiedek-ip, DMU-meersup, angalanertik assut iluarisimaarpaa. ”Timmissat imarmiut, soorlu appat appaliarsuillu kisinneqarsinnaapput, aammalu uumasuaqqat tappiorannartut aalisagaaqqallu (asserssuutigalugu eqalugaasaaqqat), timmissat imarmiut nerisaattut pingaarutilerujussuit qanoq agguataarsimanerat misissorneqarsinnaalluni. Paasisutissat tamakkua timmissat ingerlaartillutik najortagaasa nerisaasalu ataqatigiinnerannik paasinninissatsinnut ikiussavaatigut”.

Attavigisassat:

Lars Maltha Rasmussen, Pinngortitaleriffik, tlf.: +299 48 58 51, mail

Anders Mosbech, Danmarks Miljøundersøgelser, Aarhus Universitet, Afdeling for Arktisk Miljø, tlf.: +45 4630 1934

Doris Schiedek, Danmarks Miljøundersøgelser, Aarhus Universitet, Afdeling for Arktisk Miljø, tlf.: +45 4630 1962

Rikke Guldborg Hansen timmisartumi computerimi sulisoq. Ass.: Lars Maltha Rasmussen.

Immamit itissutsini assigiinngitsunit planktoninit qalut atorlugit katersineq. Ass.: David Boertmann.