Pinngortitaleriffik kaammattuivoq: Nannut nalunaaqutallit aallaanagit Saqqummersinneqarfia 23.02.2010

Nanoq satellitsikkut nassitsissutilik Upernavimmi februarimi aallaaneqarpoq. Pinngortitaleriffiup 2009-mi nannut angalaartarnerinik misissuineranut atatillugu aallakaatitsissusilerneqarpoq. Misissuineq Aatsitassarsiornermut Pisortaqarfiup suliassiissutigaa. AG-mi ullumi isummersuut atuarneqarsinnaavoq.

Pinngortitaleriffiup Attaveqarnermut allattoqarfiata AG-mi isummersuutaa pingasunngorneq 3. marts 2010

Nanoq – qilammut ingerlaartoq

Ataasinngorneq februarip 8-ani angutit qatanngutigiit Upernaviup avannaata tungaani piniariarput nannullutillu. Paasinarsivoq nanoq qaqortumik qungasequteqartoq.  Nanoq taannarpiaq – 68004-mik normulik – Pinngortitaleriffiup ilisimasaqarfigilluarpaa. Qungasequtaami qaqortoq satellitsikkut nassissitsissutaavoq, nannup sumi ingerlaarneranik ilisimatuunut oqaluttuartoq.

Ukioq ataaseq inulaarlugu paasissutissat

Aprilip 10-ani 2009 suleqatigiit biologinik, piniartunillu piffimmeersunik inuttallit, Uummannap kitaani sikuni satsersuni nanoq tumersivaat. Qulimiguulimmiit nanoq arnaviaq inersimasoq marluk missaannik ukiulimmik piaralik takuaat, minutsialunnguillu qaangiummata taakku marluk puttaami  kapuummik sinilersinneqarput. Anaanaq nassitsissummik qungasequsigaavoq. Ukiorlu ataaseq inulaarlugu ilisimatuut ingerlaarnerminik oqaluttuussimavai.

Sooq nannut nalunaaqutserneqartarpat?

Uuliasiorluni qillerinissanut piareersaatigalugu piffimmi Qeqertarsuaq/Disko Vest-imi annertuumik nunap/immap ilaani avatangiisinik misissuisoqaleruttorpoq. Ukiut pingasut ingerlanerini misissuinerit arlallit immami miluumasunik, timmissanik, immallu naqqani avatangiisinik misissuisoqassaaq ataatsimut suliap sinaakkutitut naligalugu 3,5 mio. USD-iulluni (imalt. 19 mio. dkr miss.). Tassunga atatillugu Aatsitassanut Pisortaqarfiup Pinngortitaleriffimmut misissoqqusimavaa nannut nunap ilaani pineqartumi qanoq ingerlaartarnersut. Tassa nalilersinnaajumallugu nannut uuliasiornermik qanoq sunnerneqariasaarsinnaanersut.

Niaqornat

Aprili 2009-mi misissuisut suleqatigiit Pinngortitaleriffiup Niaqornani misissuisarfia Nuussuup nuuani Uummannap pigisaaniittoq najugarivaat. Sila atorsaagaangat qulimiguulimmik kimmut sikumut saatsersumut nanusioriartortarput. Angalanerit ilaanni piniartut Niaqornarmiut ilisimasortaasarput. Nannumik takugaangamik, kapuummik sinitsinneqartarpoq nassitsissutilerneqartarlunilu. Nassitsissutip satellitsi aqqutigalugu oqaluttuarisarpaa nanu qanoq ingerlaarnersoq. Qungasequtit nassitsissutit arnavissanut inersimasunut ikkunneqartut ukiualunni atorsinnaasarput. Angutivissat nannullu inuusunnerumaat aamma iverutaasanik nassitsissutilerneqarsimapput. Taakkuali ukiup affaata missaannaani nassitsisarput, batteriivi annikitsuinnaammata.

68004-ip ukiuata ingerlanga

Apriiimi majimilu 2009-mi 68004 piaraalu Qeqertarsuup Uummannallu kitaani sikumi satsersumi angalaarput. Silaannaalli kissatsikkiartornerata aamma Kalaallit Nunaat eqqorsimavaa 2009-milu Kitaani siku aalertorsimavoq. Sikup saatsersup aakkiartornera ilutigalugu, nannut taakku marluk kimmut Canadap tungaanut ingerlaarsimapput. Aqqutaani piaqqap arni qimassimassavaa – nanuaqqat 2,5-inik ukioqarlutik taamaaliorajupput. Nassitsissutilli takutippaa anaanaq Canadami Qeqertaaluup sineriaani aasarsiorsimasoq. Imaq oktoberimi sikoqqimmat avalaffigaa Kalaallillu Nunaata Kitaani piniarfitoqqaminut uterluni. Nannut pissuserigajuppaat siornatigut najornikuusaminnut uteqqittarneq, 68004 aamma taamaasiorpoq. Decemberip 10-ani, nalunaaqutserneqarfikuminiit 100 km-niit qaninnerusoq najorsimavaa. Tamatumalu kingorna sinerissap avataani sikup saatsersup killinga atuarlugu uteqattaarsimalluni, Upernavimmi naapitassami naapinnissaata tungaanut.

Piniartoq aamma inuussaaq

Piniartoq nuannaassagunarpoq. Ammip pitsaassusaa apeqqutaalluni katillugit 5.000-10.000 kruunit isertissagunarpai. Ukiunili makkunani ammip tuniniarnera ajornarnerulersimavoq. 2008-milli nannunit tunisassiat Kalaallit Nunaannit avammut tuniniaqqusaajunnaarsimapput. Tassaniipporlu ajornartorsiut soqutiginaatilik: piniartoq nannulluni isertitassaminik qularnaarivoq, kisianni Qeqertarsuup kitaani nannunik nalunaaqutsiinermi nannumut  ataatsimut agguaqatigiisillugu 200.000 kruunit aningaasaliunneqarsimapput, inuiaqatigiillu 68004-p ingerlaarnera pillugu paasissutissanik amerlanernik atorfissaqartitsisimagaluarput.

Misissuineq pillugu paasissutissat

• Aatsitassanut Pisortaqarfiup nannunik misissuisoqarnissaa pillugu Pinngortitaleriffik akilerpaat, nannut uuliamik ujarlertoqalerpat uuliasiortoqalerpallu qanoq sunnertissinnaaneri misissoqqullugit. Misissuineq ukiuni pingasuni ingerlavoq katillugulu 3 mio. kruunit miss. akeqarluni, nannullu ataasiakkaat nassitsissutilerneqarneri 200.000 kruunit sinnilaarlugu naleqarpoq.
• 2009-mi Upernaakkut misissuisut suleqatigiit Qeqertarsuaq/Diskop kitaani-avannaata kitaani nannut katillugit 15-it nassitsissutilersimavaat. Nassitsissutit tallimat qungasequtaasimapput sinnerilu iverutaasat.
• Arnavissat inersimasut kisiisa qungasequserneqartarnerannut pissutaavoq, angutivissat qungasii nassitsissummik ikkussiviginissaannut silippallaarmata amiliartortuullutillu.

Pinngortitaleriffiup misissuiviit allat suleqatigalugit ukiup qanoq ilinerani sikullu allanngorarneranut atatillugu il.il. nannut angalaartarneri pillugit maannakkorpiaq Aatsitassanut Pisortaqarfimmut nalunaarusiorpoq.