Ilisimatusaqatigiissut Canadameersut suleqatiserinnipput Saqqummersinneqarfia 14.09.2012
Pinngortitaleriffik, pingaartumillu Pinngortitaleriffiup Silap pissusianik ilisimatusarfiani professor Søren Ryesgaard, qanittukkut suleqatiminit nuimasumit professorimit aamma immap pissusianik immikkut ilisimasalimmit Marcel Babin-imit tikeraarneqarpoq. Taanna Canadian Excellence Research Chair-iusoq (CERC) ilisimatusaqatini allat marluk ilagalugit tikeraarpoq, taakkulu Canadap ilaani Quebec-imi Laval-universitetimeerput. Taakku tikeraarnermikkut paasiniarpaat Nuup eqqaata misileraavittut atorneqarsinnaanera, tamatumani issittumi uumassuseqassutsip ataqatigiinnerata misissuiffigisarnerani atortut uuttortaatit qarasaasiakkut qaammataasatigullu ingerlanneqartartut nutaaliaalluinnartut ineriartorteqqinnissaat misilerarniarneqarlutik.
Tikeraarnerup nalaani suliniutit ingerlanneqarsinnaasut suleqatigiissutigineqarsinnaasullu eqqartuiffigineqarput, qulequttallu soqutiginartinneqarnerusut makkuupput: Nuup eqqaani atortunik nutaaliaalluinnartunik misileraanissaq, Baffinip Kangerliumanersuani bojenik uuttortaatitalinnik ineriartortitsinissaq, aammalu paasissutissanik taamaattunit bojeneersunit nunatta imartaani sumi tamaneersunit Pinngortitaleriffimmeersut katersarisartagaasa naapertuussarnissaannut periusissamik ujartuinissaq.
Ilisimatusarnermi siuarsaaneq
Nuup eqqaani suliniutissap siunertaraa immap naqqaniit qaavanut uuttortaatinik ineriartortitsilluni pitsanngorsaanissaq. Uuttortaatit taama ittut paasissutissanik sorpassuarnik katersisarput, soorlu immap tarajoqassusia, kissassusia, qaamaneqassusia, uumassutissaqassusia, qorsuussuteqassusia (klorofyl) paasissutissallu allarpassuit ukioq kaajallallugu sumiiffippassuarnit taamaalilluni katersorneqartarput. Uuttortaatinik taama ittunik atuinermi ajornartorsiutaagajuppoq immap qaavaniit qaammataasatigoortumik nassitsissatillutik sikunit ilulissanilluunniit aserorneqarsinnaasarnerat. Taamaattumik atortunik namminneerlutik akornutissaqanngitsumik puttallannissamik maluginnissinnaasunik ineriartortitsinissaq anguniarneqarpoq. Sumiiffinnit avinngarusimasuneersunit ukiorlu kaajallugu paasissutissanik ingerlaavartumik katersisinnaasussanik pilersitsisoqarniarpoq taamaalilluni silap pissusaata allanngoriartornera sukumiinerusumik malinnaaffigineqarsinnaassalluni. Baffinip Kangerliumanersuani bojenik uuttortaatitalinnik pitsanngorsaasoqarniarpoq paasissutissanik amerlanerusunik katersisoqarsinnaalerniassammat. Taamaalilluni assersuutigalugu taavani uuliasiornernik ingerlataqarnernut atatillugu nipiliornerit affernut sunniutigisinnaasaanik misissuinernut uuttortaatit atorneqassallutik. Immap tappiorannartoqassusianik, uumassutissaqassusianik allanullu uuttortaatit ineriartorteqqinneqarnerisigut paasissutissanik ullumikkornit amerlanerujussuarnik katersisinnaalernissaq anguniarneqarpoq.
Ataqqisaasoq
Professor Marcel Babin ilisimatusaatigisamini, tassalu imaani aammalu qaammataasat atorlugit alaatsinaassutinik uuttortaatinik ineriartortitsinermi, nunarsuaq tamakkerlugu ataqqisaalluni ilisimaneqarpoq. Qarasaasiat atorlugit naatsorsueriaatsinik ineriartortitsinermi uuttortaassutit taama ittut pisariaqarluinnartuupput, tamakkumi ilisimatusartartut naalakkersuisunut inuiaqatigiinnullu sorpassuit pillugit siunnersuisarnerminni pinngitsoorsinnaanngisaraat.
Professor Marcel Babin professor Søren Rysgaard peqatigalugu 2010-mi canadamiut naalakkersuisuinit Canadian Excellence Research Chair (CERC)-mut ataqqinaataaqisumut ilanngunneqarnissaat aalajangiunneqarpoq. Ilisimatusartartut tassani ilaasut Canada tamakkerlugu 19-iinnaapput. Tassunga ilanngunniarneqartarput nunarsuaq tamakkerlugu ilisimalluarneqareersut ilisimatusartartut professoriusut. Søren Ryesgaard Marcel Babin-ilu ilisimatusaaterpassuarnik ingerlataqarput ilisimatusartorpassuarnillu namminerisaminnik sulisitaqarlutik siuttuuffeqarput. Taakku tamarmik canadamiut dollariinik marlunnik kisitsisitalinnik ilisimatusaatiminnut aningaasaliiffigineqarnikuupput. Ilisimatusaatinik taamaattunik ingerlataqarnissamut piumasaqaataavoq qaffasissorujussuarmik anguniagaqartuunissaq CERC-nullu ilisimatusaatigalugit aningaasaliissutaasartut nunarsuarmi tamarmik tapiissutaasartut amerlanerpaartaraat CERC-nullu ilannguttut ilisimatusarnerup silarsuaani immikkut ataqqiniarneqartaqalutik.
Babin-ip CERC-iussutaa ateqarpoq ”Remote Sensing of Canada´s New Arctic Frontier” (Canadap issittumi killeqarfiini nutaani qaammataasat atorlugit alaatsinaanneq) Rysgaard-illu CERC-iussutigalugu “Arctic Geomicrobiology and Climate Change” (issittumi uumassuseqassuseq tappiorannartuni ersinngiusattunilu kiisalu silap pissusaata allanngoriartornera).
