Pinngortitaleriffimmi ph.d-nngorniutip paasissutissiissutigineqarnera nersornaaserneqarpoq Saqqummersinneqarfia 08.11.2013

Allattoq:  MiKv

Biologi Nynne Hjort Nielsen niisat pillugit ilisimasanik nutaanik ilisimatuussutsikkut sammisamik paasiuminartumik siammarterinini pillugu Academicus Articusimik nersornaaserneqarpoq. Nynne Hjort Nielsenip nersornaat Københavnimi Arktisk Institutimi qanittukkut tiguaa.

Ilanngutassiami ajugaassutigineqartumi niisat Kalaallit Nunaata eqqaani imartani angalariaasiat pillugu ilisimasanik nutaanik allaaserinnittoqarpoq. Ilisimatusarnerup kikkunnit tamanit paasineqarsinnaasunngorlugu oqaaseqaatigiiliorneqarnissaa suliassaavoq unammillernartoq.

”Nammineq ilisimatusaatigisap kikkut tamarmik peqataaffigisaannik siammartissallugu suliassaavoq pingaarutilik. Taamaanngippat ilisimatusaatigisaq ilisimatusartartut suleqatigisat kisimik iluaqutigisinnaavaat. Suli ima ukiuni amerlatigisuni ilisimatusartartuunikuunngilanga inunnut nalinginnaasunit paasineqarsinnaasunik allaaserinninnissaq ajornartorsiuteqarfiginagu isumaqarfigisinnaallugu,” Nynne Hjort Nielsen oqarpoq.

Nynne Hjort Nielsen Pinngortitaleriffimmi ph.d.-nngorniartuuvoq aamma taassumalu qaninnerpaatut siunersortaa suleqataalu tassaavoq seniorforsker Mads Peter Heide-Jørgensen. Taakku marluullutik nunarsuarmi siullersaallutik – najukkami piniartut aamma Århus Universitetimi ilisimatusartartut peqatigalugit – Maniitsup avataani niisat qaammataasanut nassitsissusersimavaat. Tamanna niisat – nunarsuarmi arferit minnersaasa ilaat – pillugit tupaallannartunik ilisimasanik nutaanik pissarsiffiuvoq.

Niisat Atlantikup avannaani sumorsuaq angalasarput
Niisat marluk siulliit 2012-imi aasakkut qaammataasanut nassitsissuserneqarput. Aappaa sinerissap qanittuaniiginnarpoq aappali nerisassarsiorfiulluarsinnaasunik ujaasilluni Atlantikup avannaani sumorsuaq, Qeqertarsuup Tunuanut aamma kujammut Davis Strædetimut, angalasimavoq. Siusinnerusukkut niisat sinerissap ikkattup qanittuaniinnerusartut isumaqartoqarsimagaluarpoq.

”Immami itisuumiissinnaanerat aamma 300 meterisut ititigisumut aqqarsinnaanerat tupaallannartorujussuuvoq. Nalinginnaasumilli niisat pillugit ilisimasavut ikittuararsuupput,” biolog Nynne Hjort Nielsen oqarpoq.

Qaammataasanut nassitsissutip aappaa kisimi maannakkut atorsinnaavoq, taassumalli batteriivi imaarutilerput. Taamaattumik Nynne Hjort Nielsenip piniartut Svend aamma Knud Heilmann peqatigalugit ukioq manna niisat 16-it qaammataasanut nassitsissusersimavaat. Taakku ukiup tulliani paasissutissiisarnissaat naatsorsuutigineqarpoq.

”Piniartunik ikiorteqarsimanngikkaluarutta suliaq iluatsissimanngisaannassagaluarpoq,” Nynne Hjort Nielsen erseqqissaavoq.

Niisat 16-it ukioq manna qaammataasanut nassitsissuserneqarput
Niisa pisarineqassappat qatiggamigullu qaammataasanut nassitsissuserneqassappat pissutsit arlallit aalajangiisuusarput:

Arfiarannguaq uippakajaaqqajaalersarpoq taamaattumillu suliaq sukkasuumik pikkoriffigalugulu suliarineqartariaqarpoq. Tamanna ilutigalugu silagitsillugu ersaritsillugulu, anorlertinnagu mallertinnagulu aatsaat qaammataasanut nassitsisuusisoqarsinnaavoq.

Aamma silagissinissaa sivisuumik utaqqineqarsimavoq. Taamaattumik piniartut misilittagaqarluartut taakku siunissami namminneq nalunaaqutsiisalernissaat eqqarsaataavoq, tassami qanittumi najugaqaramik silagisseriarpallu aallaannariaagamik.

Nalunaaqutsersuinermi niisarpassuit ingerlaartarneranni aqqarnerminnilu pissusilersortarnerannik malinnaanissaq siunertarineqarpoq – maannakkut niisat innarlernagit pisarineqarsinnaasut nalunaaqutserneqarsinnaasullu ilisimatusartut paasivaat; aamma immat niisat neriniarfigisartagaasa ilisarnaataat suunersut kiisalu Kitaata imartaani nerisareqatigiinni niisat inissisimanerat pillugit ilisimasat paasisimalerpaat.

Academicus Articus Det Arktiske Selskab-imit, tassani peqataasut tassaapput Det Grønlandske Selskab-imeersut, Sermitsiameersut aamma Royal Arctic Line-imeersut, tunniuneqartarpoq. Ajugaasumut nersornaat 10.000 koruuninik aningaasartaqarpoq aamma ajugaasup ilanngutassiaa ”Marsvin i Vestgrønland – den ukendte hval” (Kitaata imartaani niisat – arferit ilisimaneqanngitsut) Sermitsiakkut aamma Tidsskriftet Grønland-ikkut naqinneqassaaq. Ukioq manna aappassaannik nersornaammik taassuminnga tunniussisoqarpoq.