Kalaallit Nunaata imartaani qaleraleqassuseq siuriartorpoq, taamaallaalli Qeqertarsuup Tunua kinguariarfiuvoq Saqqummersinneqarfia 06.07.2016
Allattoq: PeMi
Aalisakkat assigiinngitsut pillugit biologit siunnersuinerat, 2017:
Nunatta imartaani qaleraleqassuseq tamakkiisumik isigalugu siuariaateqarpoq, sumiiffinnullu pingasunut biologit pisassiissutigineqarsinnaasutut innersuussutaat qaffaavigineqarput. Aqutsiveqarfik Uummannaq 500 tonsinik qaffaavigineqarpoq, Nunattalu kitaata avataani Tunullu avataani qaleralittassiissutigineqarsinnaasut tamarmik immikkut 2.300 aamma 2.000 tonsinik qaffaavigineqarlutik. Kisiannili Qeqertarsuup Tunuanut tunngatillugu biologit pisassiissutigineqarsinnaasutut innersuussutaat 1.600 tonsinik appaavigineqarput.
Tassa tamakkuupput NAFO-mi biologit qalerallit pillugit 2017-imut siunnersuineranni qitiusut, paasissutissallu tamakku Nunatsinni aalisarnermi qitiusunut Pinngortitaleriffimmeersunit ullumi saqqummiunneqarput
Qeqertarsuulli Tunuani qalerallit ikiliartuinnarsipput. Tamanna biologit misissuisarnerinit aalisartullu nalunaarsuutaanni takuneqarsinnaavoq: Peqassuseq appariartorpoq, qalerallillu pisaasartut milligaluttuinnerlutik. Taamaammat biologit Qeqartarsuup Tunuani 2017-imi qaleralinniarnermi 6.400 tonsit pisassiissutigineqarsinnaasutut innersuussutigaat. Tassa 2016-imi innersuussutigineqarsimasunit 1.600 tonsinik ukiormanna pisassiissutigineqarsinnaasutut innersuussutit appariaateqarput.
Biologit taama siunnersuinerminnut makku tunngavilersuutigaat:
- Pinngortitaleriffiup misissuutaanik ”Pâmiut”-mik qalut atorlugit misissuisarnerit takutippaat qaleraleqassuseq 2005-imilli appariartuaaginnavissimasoq. Ukiut misissuiffiusut 2005-2015 ingerlanerini 2014-imi 2015-imilu peqassuseq aatsaat taama appasitsigaaq.
- Pinngortitaleriffiup qassutit atorlugit 2001-imiit 2015-ip tungaanut misissuisarnerini ukiuni kingullerni pingasuni pisarisartagai ukiuni misissuiffiusuni agguaqatigiissillugit pisaasarsimasunit ikinnerusimapput.
- Taamatullu aamma ningittakkami ataatsimi pisaasartut 2009-miilli ikiliartuinnavissimapput.
- Qalerallit aalisartut pisarisartagaat 2000-kkut aallartinneranniillu milliartuinnavissimapput. Ullumikkut qaleralinniarnermi pisaasartut ukiut qulit matuma siornamut sanilliullugu pisarineqartarsimasut amerlaqataannik pissarsiniarluni qaleralinnik marloriaammik amerlanerusunik pisaqartoqartariaqalernikuuvoq.
Akerlianili avannaatungaani Uummannap Upernaviullu pigisaanni qaleralinniarneq aalaakkaasumik inissisimavoq. Uummannamut tunngatillugu 2017-imut siunnersuineq 6.500 tonsiupput – tassa 2016-imi innersuussutigineqartunit 500 tonsinik qaffasinnerulluni. Upernavimmut siunnersuineq allannguuteqanngilaq 2017-imi 6.500 tonsiullutik.
Avataani qaleraleqassuseq ajunngilluarpoq. Nunatta kitaata imartaani avataani qaleralittarineqarsinnaasut (Canadalu aveqatigiissutigineqartussat) pillugit biologit siunnersuinerminni pisassiissutigineqarsinnaasut 2.300 tonsinik qaffaavigineqarsinnaanerat innersuussutigaat. Taamatut aamma Tunup imartaani pisassiissutigineqarsinnaasut 2.000 tonsinik qaffanneqarsinnaanerat innersuussutigineqarpoq (Islandilu aveqatigiissutigineqartussat).
Kalaallit Nunaata kitaata imartaani aammalu Tunup imartaani aalisagaqatigiit allat pillugit biologit siunnersuinerat siorna siunnersuinermut sanilliullugit allannguuteqarfiuallaanngillat. Nutaarsiassamut ilanngussaq uaniippoq.
Itinerusumik paasisaqarusunnermi saaffissaq:
Aalisakkanut Qalerualinnullu Immikkoortortaqarfimmi pisortaq Helle Siegstad oqarasuaat 361200 imal. mail: hesi@natur.gl
