Qilalukkat qernertat oqaluttuassartaat siunissaallu DNA aqqutigalugu paasineqartoq Saqqummersinneqarfia 28.04.2020

Qilalukkat qernertat ullumikkut uumasut nunarsuup sermersuaqarnerata nalaani ikittunnguullutik uumasimapput, ullumikkut uumaffiisa kujataatungaaniissimallutik, silallu allanngoriartornerata kingunerisaanik ukioq 2100 nallertinnagu qilalukkat qernertat suli sumiiffimmut isorartussutsikkut annikinnerusumi avannarparternerusumiilernissaat misissuinerup takutippaa.

Misissuineq tamanna ilisimatuussutsikkut sulianik saqqummiussisarfimmi Proceedings of the Royal Society-mi allaaserineqarpoq, suliarlu Københavnip Universitetiata, Pinngortitaleriffiup, nunanilu tamalaani suliffeqarfiit suleqatigiinnerisa kinguneraat. Kalaallit Nunaanni Canadamilu piniartut pisaminnit misissugassanik katersillutik ikiuuttarsimapput.

Qilalukkat qernertaqarfiinit tamanit qilalukkat 121-t DNA-vi misissorneqarsimapput (Canadami, Kalaallit Nunaanni, Svalbardimilu), taakkununnga ilanngullugit immap itissusaat, nillissusaallu ukiuni tusindtini arlalinni nalinersorneqarneri, ukiunilu qaninnerni immap sikuata qanoq atsiginissaanik pisuusaartitsinikkut suliaqarnikkut paasineqarsimapput.

Arferit tamaasa misissuiffigigaanni qilalukkat qernertat kigutilissuillu timaasa saannai akuugaannginnerpaajupput. Qilalukkat qernertat maannakkut uumasut atlantikumi sisamariaammik annikin-nerusumi uumasimapput, ukiullu 15.000-it matuma siorna nunarsuaq sermersuaqarmat uumaan-narsinnaasimapput.

Sermersuaqarnerata nalaani qilalukkat qernertat uumaffiat annikinnerujussuusimavoq. Qilalukkat qernertat ukiuunerani nerinerpaajusarput, ukiullu 20.000-it matuma siornatigut ukiiffigisartagaat ullumikkumiit annertussusaa 25%-imik minnerusimavoq.

Sermip kinguariartornera malillugu qilalukkat qernertat ukiiffigisartagaat avannarparteraluttuinnarsimavoq, ilisimagineqarporlu silap kissakkiartornerata kingunerisaanik qilalukkat qernertat suli avannarparterneroqqissasut. Ukiullu 100-t maannamiit ingerlanerini ukiiffigisartagaat isorartussutsimigut annikilligaluttuinnassangatinneqarpoq.

Misissuinerit takutippaattaaq qilalukkat qernertat Qimusseriarsuarmeersut Svalbardimeersullu timaasa sannaat assigiinngitsuusut. Qilalukkat qernertat Tunumeersut aamma timaasa sannaat aamma qilalukkat qernertaqatigiinnit allanit allaanerusut misissuinerup takutippaa.

Ilisimatuussutsikkut allaaserisaq uani atuarneqarsinnaavoq.

Itinerusumik paasisaqarniaraanni attavissaq: Eva Garde mailikkut: evga@mail.ghsdk.dk