Arfiviit 1000-it qaangerlugit amerlassusillit tigusiffigineqartut Saqqummersinneqarfia 07.10.2021
Piniartut Qeqertarsuarmeersut arfivinnit misissugassanik 1000-it sinnerlugit amerlassusilinnik tigusiffiginnittut
Ilisimatusartartut piniartullu Qeqertarsuarmeersut suleqatigiinnerat Pinngortitaleriffiup oqaluttuarisaanerani suleqatigiinnerit sivisunersaraat, ukioq mannalu arfiviit misissugassanik tigusiffigineqarneri 1000-it sinnerlugit amerlassuseqalerput. Tamannalu malunnartinniarlugu Qeqertarsuarmi ilisimatusartartunut piniartunullu septembarimi kaffisortitsisoqarpoq.
Piniartut Qeqertarsuarmeersut arfiviit mattaannik ukiut tamaasa 50-eriarlutik misissugassanik tigusiffiginnittarput, tamannalu pisarpoq Pinngortitaleriffimmi ilisimatusartartut peqatigalugit. Misissugassanik katersinerit pisissit aallaasitut maqittakkat atorlugit ingerlanneqartarpoq. Misissuinerillu aqqutigalugit paasineqartarpoq arfiviit Qeqertarsuarmukartartut Qeqertarsuullu Tunuanukartartut suiaassusiat, ukiuilu.
Taakkua saniatigut misissuinerit atorneqartarput arfiviit qassiunerinut, timaasami sananeqaataasa nalunaarsornerisigut misissoqqissaarneqarnerisigullu tamakkua naatsorsorneqarsinnaasaramik, ukiunilu arlalinni taamatut nalunaarsuusiortarsimanerit iluaqutsiullugit kisitsinerit suliarineqarsinnaalersimagamik.
Assersuutigalugu paasineqarsimavoq arfiviit Qeqertarsuup Tunualiartartut amerlanersaat tassaasartut arnavissat piaqqiorsinnaalersimasut, angutivissallu immami avasinnerusumi uumasarput imaluunniit Canadap imartaani arferit suli piaqqiorsinnaanngitsut ilagisarlugit. Tamakkua tamarmik arfiviit piujuartitsiniartumik piniarneqarsinnaanissaannut nalilersuinernut atorneqartarput. Nunat tamalaat arfanniarnermut ataatsimiitsitaliarsuanni (IWC-mi) nalilersuinerit ingerlanneqartarput, Kalaallillu Nunaanni piujuartitsiniartumik piniartoqarnissaa siunertaralugu pisassat pillugit tassanngaaniit siunnersuisoqartarpoq.
Saqqaq kulturip nalinganiilli, tassa ukiut 4000-it matuma siornatigulli arfiniit Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiutigineqarsimapput. Europamiulli arfanniartartut ukiuni 1600-1900 nalaanni arfiviit nungulluinnangajappaat, arfiviillu Kalaallit Nunaata kitaata imartaani qaqutigorsuaq takuneqartalersimagaluarput, 2000-it missaa tikilluinnarlugu. Ukiuni untritilinngajanni eqqissisimatitaalluinnarsimariarlutik arfiviit arlalinngoqqilerput. Arfiviillu nunatta – Canadallu eqqaanneersut januaarip juunillu akornganni Qeqertarsuup Tunualiarrattarput nererusunnerpaasatik puallarsaatigiartorlugit – tassalu issittup imartaata uumasuarai.
Itinerusumik paasisaqarniaraanni attavissaq:
Ilisimatusartartoq uumassusileritooq Rikke Guldborg Hansen +45 32833826 mail: rgh@mail.ghsdk.dk
Ass.: Ado Isaksen.
