Suluppaakkat alaatsinaanneqarnerusut Saqqummersinneqarfia 05.10.2022

Allallunilu assiliisoq Julius Nielsen.

Aalisagaqatigiit ajunngitsumik ajortumilluunniit inissisimanersut paasiniaraanni aalisakkat qanorpiaq amerlatiginersut paaseqqinnaarnissaa pisariaqarneq ajorpoq – oqimaassusilikkualli aallaavigalugu nalilersorneqarsinnaasarpoq sumiiffimmi aalajangersimasumi aalisarneq naapertuuttumik ingerlanneqarnersoq, annertuallaarnersoq imaluunniit annertusarneqarsinnaanersoq. Aalisakkat niuerutigineqartartut soorlu saarulliit, qalerallit, suluppaakkallu aamma pinngoqqaassutaat misissorniarlugit DNA-nik tigusiffigineqartarput, sissiilu utoqqaassusaannik naliliissutaasartut katersorneqartarlutik. Suluppaakkallu ukioq manna immikkut misissuiffigilluarneqarput. Suluppaakkammi assigiinngitsunut pingasunut agguaanneqarsinnaagamik immikkoortikkuminaassinnaasunut. Tassalu suluppaagaaraq, suluppaagaq itisoormioq aammalu suluppaagarsuaq. Taakkua pingasut assigiinngitsut tamaasa misissugassanik tigusiffigisarpagut, nunat allat, tassalu Island, Norge, Danmark Tysklandilu tamatta suleqatigiilluta misissuiffigaagut, suluppaakkat sorliit pineqarnersut eqqortumik assigiiaarnerusumillu naliliiffigisinnaalerniassagatsigit.

Suluppaagaaqqat Kalaallit Nunaanni killilimmik pisarineqartarput. Suluppaagaararlu 20 cm-inik anginerulerneq ajorpoq, taamaattumillu niuerutiginissaa soqutigineqarneq ajorluni. Akerlianik suluppaagarsuit suluppaakkallu itisoormiut niuerutigissallugit Kalaallit Nunaannut nalituujupput, pinngortinneqarnermikkulli assigiinngitsuugamik ingerlatsisutut aqunneqarnerat aamma assigiinngitsuusariaqartarpoq. Suluppaagarsuaq 100 cm angullugu angissuseqalertarpoq ukiullu 60-it angullugit uumasarluni. Suluppaagaq itisoormioq Kalaallit Nunaanni nalinginnaasumik 50-55 cm-inik angissuseqalertarpoq ukiullu 75-it angullugit uumasinnaasarluni.

Tunumi Nunattalu Kitaani ukiuni kingullerni suluppaagaararpassuit naammattoorneqartarput. Tassa taakkua siunissami aalisarneqarsinnaanngortussat, ullumikkut aalisarneqarsinnaanngikkallarput mikivallaaqigamik, alliartornertilli malillugu aalisarneqarsinnaalertussaapput. Naatsorsuutigeriikkatsitut suluppaagaararpassuit tamakkua aamma ukioq manna pisarisaqaagut. Suluppaakkat aatsaat 20 cm missaannik angissuseqaleraangata suunersut paasineqarsinnaalertarami, DNA atorlugu suluppaagaaqqat itisoormiuunersut suluppaagarsuunersulluunniit paasiniarneqartarput.

Assit toorlugit angisuunngortillugit takuneqarsinnaapput.

: Kilisannermi pisat suluppaakkat immallu pupii, immap pupiisa akornganni suluppaagaaqqat uumasaramik.

: Biologit qalerallillu.

: Tarajoq-p aalisakkerivittaani pisanik immikkoortiterineq.

: Korali itisoormioq qaqutigut pisarineqartarpoq, pisarineqaraangamilu suluppaagarpassuit akornganiikkajuttarput.

: Tarajoq-mi inuttaasut qiimaqaat.

: Suluppaagaaqqat pupissuit qallunaatut immussuarnik taaneqartartut akornganni toqqorsimasarput.

: Suluppaagaq angisooq 5-6 kg-nik oqimaassuseqartarpoq.

: Koralit annerit pisarigaangatsigit suluppaakkat angisuut akornaniittuaannarput. Koralit arriitsuaqqamik naasarput qaqutigorsuarlu kilisalluni pisarineqartarlutik. Sumiiffiulli koraleqarfiuneranut aamma uppernarsaataasarput. Koralip ilaa toqqorneqareerpoq unnummi kulturisiorfimmi 2023-mi takutitassanut ilaaniassammat.

: Sissit misissugassat tiguneqartut.