Qilalugaq qernertaq pillugu ilisimasat Pinngortitaleriffiup atuaganngortippai Saqqummersinneqarfia 19.04.2023
Kalaallit Nunaanni qilalugaq qernertaq pillugu atuagaq Pinngortitaleriffimmi ilisimasaqarluartunit suliarineqartoq maanna saqqummersinneqaqqammerpoq. Pinngortitaleriffiup qilalukkat qernertat pillugit ilisimasaat ukiuni kingullerni 40ni suliarineqarsimasut katiterlugit atuagaq suliaraa. Atuagaq kapitalinut 21nut immikkoortitigaavoq soorlu utoqqassusiinut, ileqquinut, kinguaassiorsinnaassuseqalertarnerinut qanorlu piaqqiortarnerinut ilai tunngallutik. Qilalukkat qernertat soorlu aqqartarnerannut, nipimik atuisarnerannut, timip pisinnaasaannut, nerisassanik toqqaasarnerannut kissassutsimillu akuersaarnermut tunngasunik misissuinerneersut, uumasunik misissuinermi periuserineqartut, qilalukkallu qernertap sananeqaataa, aningaasarsiornermut qanoq isumaqartiginera aamma inuit pilersitaannik qilalukkat qernertat sunnerneqartarnerat pillugu paasissutissanik soorlu immap kissarnerulerneranik kinguneqartitsisut aamma immap iluani nipiliortitsinerunerit, atuakkami nassuiaatigineqarput. Naggataatigullu peqassutsimik pisuusaartitsinerit atorlugit uumasoqatigiit ineriartornerannik nassuiaatit piujuaannartitsinissaq eqqarsaatigalugu pisassiinissamut ilisimatuussutsikkut siunnersuisarnermi atorneqartarnerat pillugu nassuiaateqartoqarluni.
Qilalugaq qernertaq Pinngortitaleriffiup uumasunik nakkutiginnilluni ilisimatuutut misissortagaasa ilagaat. Aqut- siveqarfinni assigiinngitsuni qilalukkat qernertat uumasoqatigiit ineriartornerat malittarineqarpoq, tamannalu qi- lalukkat qernertat aasakkut najortagaanni kisitsinikkut kiisalu piniagaanerat qilalukkallu qernertat ingerlaartarfii pillugit kisitsisitigut paasissutissat sanillersuunnerisigut pisimavoq.
Qilalukkat qernertat timmisartukkut kisinneqartarput, taamaaliornikkut piffissami sivikitsumi kisitsisoqar- sinnaasarmat.
Kalaallit Nunaata eqqaani qilalukkanik qernertanik timmisartukkut kisitsisarnerit 1981-imili aallartinneqarput, qilalukkallu qernertat amerlasuut sumiiffinni tamani ataatsimoortut ataasiarlutik arlaleriarlutilluunniit kisinne- qareersimapput. Qilalukkanik qernertanik pisassiisoqartalermalli piniartut immersuiffissanik, tassa pisat pillugit immersugassat atorlugit nalunaarsuisalernikuupput, periuserlu taanna pisat pillugit kisitsisitigut paasis- sutissanik suliaqarnermi tamakkiisuunerpaavoq tutsuiginarnerpaallunilu. Arferit pisallu pillugit paasissutissat, pi- niartunit nammineq immersukkat, aqutsiveqarfinni ataasiakkaani ukiuni 15-ini, tassalu 2005-iminngaanniit 2019- imut, qilalukkat qernertat pisarineqarsimasut pillugit paasissutissanik sukumiisunik imaqarput. Sananeqaatitigut misissuinerit ukiorpassuarni katersorneqarsimasut Kalaallit Nunaanni Tunumi Kitaanilu qilalukkat qernertat sananeqaataat pillugit paasissutissarpassuaqalersitsipput. Sananeqaatikkut paasissutissat, soorlu qassinik ukioqarlutik piaqqiorsinnaalertarnerat, piaqqeqqaartarnerat, qasseriarlutik ilumissinnaanerat qanorlu sivisutigisumik uumasinnaanerat uumasoqatigiit ineriartornerisa naatsorsorsinnaanissaannut pingaaruteqarput.
Ilisimatuussutsikkut siunnersuinermut atatillugu matematikkikkut pisuusaartitsinerit atorlugit nalilersuisoqartar- poq, uumasoqatigiit aalajangersimasumik piniagaanertik sapissannginneraat taakkunani takuneqarsinnaasarluni. Qilalukkanut qernertanut uumasoqatigiinni amerlassutsinik naliliisarnerit taakku Kalaallit Nunaanni Tunumi uu- masoqatigiinni immikkoortuni pingasuni pisarput, Kalaallit Nunaata Kitaanili piniariartarfinnut siunnersuiniarner- mi Kalaallit Nunaata Kitaani uumasoqatigiit marluk Canadallu Kangiani uumasoqatigiit arfinillit apeqqutaatillugit ataatsimoortumik nalilersuisoqartarpoq. Kalaallit Nunaanni aqutsiveqarfimmi piujuaannartitsinissaq eqqarsaati- galugu ilisimatuussutsikkut siunnersuisarneq aamma Namminersorlutik Oqartussat pisassiisarnerat assigiinngis- suteqaqaat. Kalaallit Nunaata sinnilimmik atuisarnermigut, taamalu qilalukkat qernertat uumasoqatigiit ukiualuit ingerlanerini nungutaasinnaanissaat qanillisinnaavaa.
Atuagaq ugguuna aaneqarsinnaavoq: https://llk.dk/0uhdri
Pinngortitaleriffiup atuakkat qassikattaat naqitertinnikuuvai, atuakkallu taakkua naqitat soqutigisaqaqatigiiffinnut agguaanneqarumaarput. Atuagaq danskisut allagaavoq tuluttut kalaallisut qallunaatullu naalisaaffigineqarsimalluni.
Sukumiinerusumik paasisaqarniaraanni attavigisassaq:
Immikkoortortaqarfimmi pisortaq Fernando Ugarte uunga feug@natur.gl imaluunniit ilisimatusartuuneq Rikke Hansen uunga riha@natur.gl.
