Silap Pissusianik Ilisimatusarfimmiut Kangerlussuarmi misissuisut Saqqummersinneqarfia 18.05.2011
Silap pissusiata allanngornera aamma sarfat paasiuminaatsut pissutaallutik sermeq iigartartoq aappoq Qaanaallu avataa imaannanngortillugu.
Qeqertaarsuusarsuup Sermia Avannaata kitaani Qaanaap avataani Kangerlussuup qinnguata ilaaniippoq. Ukiuni 40-ni kingullerni sermeq aalluni 10 km-it missaanni tunuarsimavoq najukkamilu piniartut naapertorlugit immap sikua saannerulersimavoq ukiukkullu kingusinnerusukkut sikusalerluni. Assersuutigalugu ukioq´manna siku januaarimi atussaalerpoq. Tamanna nalinginnaasuminngarnit qaammammik ataatsimik kingusinneruvoq.
DMI-imi aamma DTU-space-mi ilisimatusartut tallimat aamma ilisimatusartut marluk nunanit tamalaanit University of Southampton-imeersut aamma Scottish Association for Marine Science-meersut Qaanaami sikup nillerneranik misileraaffiusumit (Sea Ice Temperature Experiment) (QASITEEX) angerlaqqammerput. Misissuineq taanna Silap Pissusianik Ilisimatusarfimmi pilersaarusiat ilagaat. Tassani Kangerlussuarmi immami sikumilu uuttortaasoqarsimavoq, Kangerlussuaq tassaavoq kangerluk ilisimatuussutsikkut misissuiffigineqarsimanngitsoq aamma tassunga immap assingani kangerluup qinnguata affaa itissusersiorneqarsimanngilaq.
QASITEEX-imik siunertarineqartoq tassaavoq, Qaanaami DMI-p laboratoriaataanit aallaaveqarluni, qaammataasat atorlugit kiassutsinik/nillissutsinik uuttortakkat takussutissartaasa pitsanngorsarneqarnissaat ilaatigullu sikup ataani immap kiassusiata/nillissusiata tarajoqassusiatalu qulaajaaffigineqarnissaa. Kiassutsinik/nillissutsinik tarajoqassutsimillu uuttortaanermi kangerluup annersaata sikuata issussusia aamma uuttortarneqarpoq.
Immamit kiassuseq aamma silaannarmit nillusaaneq apeqqutaatillugit sikusarpoq aamma imaq silaannarlu silap allanngoriartorneranit sunnerneqartartut ilimanarpoq. Qaanaami silap allanngornera piniartut qangaaniilli inooriaasiannut sunniuteqarsinnaavoq.
Piniartunik qanimut suleqateqarnikkut sulinermi isumannaassuseq qulakkeerneqarpoq aammalu qimussit uuttortaatillu iluaqutigalugit kangerlummi tamarmi immami sikumilu pissutsinik sukumiisumik misissuisoqarsinnaalluni.
Sarfap kissartup Golfstrømmen-ip avalequtaa Nunap Isua uiarlugu Kitaa sinerlugu Qimusseriarsukkut Kangerlussuarmut ingerlaarpoq, tassanilu immap qaata killingani imertaqarnerusumi nillertumilu sarfaq 300 meterit missaanni ititigisumiitsoq kiappoq. Avannarpasissutsimi 77-imi kangerluup qinnguani sermip saavani sarfaq kissartoq taanna isulippoq. Golfstrømmen Altantikumeersoq sermip aannerata imertaanik akoorneqartarpoq immallu qaatigut silammut sarfaatitinneqartarluni.
Kangerluup qinnguani sarfap akoorneqarnerata kingunerisaanik sarfaq Atlantikumeersoq kissatsitsisarpoq, taamaalilluni kangerluup qinnguani siku saannerusarpoq. Tamaani 70 cm-it missaannaani issussuseqarpoq silarpasinnerusumilu 120 cm-it missaanni issussuseqarluni, tassa kangerluup paavata eqqaani siku immap qaavata tarajuanit imertaqarnerusumillu nillertumit illersorneqarmat.
Taratsumik qerititseqqinnikkut immap qaavata kiassusianik/nillissusianik uuttortaasoqarpoq. Foto: DMI
Qaammataasamit SAR-imit Kangerlussuarmik assilisaq (23. marsi 2011), QASITEEX-imi suliat tikillugit sulinermi aqqutit uuttortaaffigineqartullu titartorneqarsimapput. Immami uuttortaaffigineqartut ammalortuupput titarnerillu tassaapput sikup issussusianik ingerlaavartumik uuttortaanerni aqqutaasimasoq. Ammalortut marluit Qaanaamut qaninnerpaamiittut tassaapput immap qaanik infrarødet aamma mikrobølget atorlugit kiassutsimik/nillissutsimik aalajangersimasumik uuttortaaviit. Foto: DMI
